Gümrük Vergisi Nedir, Gümrük Vergisi Oranları Nelerdir?

Gümrük Vergisi Nedir, Gümrük Vergisi Oranları Nelerdir, Gümrük Vergisi Çeşitleri Nelerdir sorularının cevabı makalede. Okumak için hemen tıkla....

Gümrük vergisi ihracaat yapan her tüccarın bilmesi gereken en önemli konulardan biridir. 4458 sayılı gümrük kanunu içerisinde yer alan tanımlamaya göre ve Madde 3/8’de yer alan “Gümrük vergileri” söylemi, alakalı olan mevzuata bağlı uyarlı bir biçimde eşya üzerinde uygulanma işlemi yapılan ihracat vergileri veya ithalat vergilerinin tamamını kapsayan uygulamadır. Diğer bir açıklamayla; herhangi bir nitelik gören eşyanın Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne ithal edilmesi ya da Türkiye üzerinden farklı bir devlete ihraç edilmesi olarak tanımlanır.

Gümrük vergisi Türkiye hükümeti tarafınca görevlendirilmiş olan gümrük idarecilerinin tahsil ve tahakkuku sonucunda gerçekleşen vergi türüdür. Gümrük vergisi taşınabilir ya da taşınamaz olan eşyalar için geçerlidir.

Gümrük Vergisi Çeşitleri Nelerdir?

Gümrük vergisi farklı bir ülkeden gelen ve kabul edilen ürünleri ülke içerisine taşıma işlemidir. Örneğin; A isimli ülkeden gelen kabul edilebilir herhangi bir ürün gümrük vergisine tabii tutulur. Gümrük vergisinin ise kendi içerisinde çeşitleri yer alır. Bu çeşitler ise temel detayları ile birlikte maddeler halinde sıralanabilir;

1. Katma Değer Vergisi (KDV)

3065 sayılı olan KDV, yani katma değer vergisi kanunu içerisinde yer alan 10’uncu maddeye göre; herhangi bir ithalat işleminde gümrük kanunlarına göre gümrük verisi ödeme mecburiyeti olduğu ve gümrük vergisi işlemi içerisinde yer almayan işlemler içinse gümrük beyannamesi tescilinin yapılması gereklidir. Bu durumda ikametgâh işyeri adresi, kanuna dayalı merkezi ve iş yeri merkezi Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisinde yer almayan işletmeler, diğer ülkeler ile Türkiye devleti arasında var olan taşıma işleminin gümrük alanına girmesi ya da gümrük alanından çıkarılması işlemi esnasında vergi oranı üzerinden KDV talep edilir.

2. Anti Damping Vergisi ve Telafi Edici Vergi

Anti-damping isimli vergi ve telafi edici vergi, soruşturma aşamasının sonucunda damping uygulanabilen ya da sübvansiyon işlemine konu olan ithalat vergilerinin tümünü kapsar. 3577 sayılı yasaya tabii olan İthalatta haksız rekabetin önüne geçilmesi kanununda belirlenen hükümlere göre ürünlere uygulanan ithalat alanında herhangi bir haksız rekabet halinin önüne geçilebilmesi adına Rekabet Kurulu tarafınca ithalata dahil olan eşya üzerinde yapılan soruşturmanın sonunda belirlenen ve buna bağlı ve alakalı olan Bakanlık tarafından onay işlemine giden damping marjı ile sübvansiyon tutarınca damping işlemine konu olan herhangi bir malın ithal edilmesi anında telafi edebilir verdi hali yer alır.

En temel anlatımıyla gümrük vergi çeşitleri olarak bilinmesi gerekenleri yukarıda sizler için sıraladık ve açıkladık. Diğer gümrük vergisi çeşitleri ise ana başlıklar ile sıralanabilir;

• Dahil üzerinde işleme tabii tutulan, tahsil edilebilir ve telafi edici vergi çeşidi.
• Tek ve maktu olan vergi çeşidi.
• Özel tüketim için talep edilen vergi çeşidi
• Bandrol vergisi.
• Toplu konut fonu vergisi.
• Damga vergisi.
• Desteklenen fiyat istikrarı fonu vergisi.
• Kaynaktan kullanımı destekleyen fon vergisi.
• Tütün fonu vergisi.

Gümrük Vergisi Uygulamasının Faydaları Nelerdir?

Gümrük vergisinin uygulanması sonucunda oluşan faydalar şu şekilde maddeler halinde sıralanabilir;

• Ülke içi sanayilerin faaliyetleri korunabilir hale gelir.
• Herhangi bir dış ülke üzerinden daha ucuza temin edilen bir malın ülkeye girişi refah açısından olumlu yönde etkili olur.
• Ülkenin yerel sanayi işletmeleri devlet tarafından teşvik edilerek daha iyi yerlere gelebilir.
• Vatandaşlar ile diğer siyasilerin ülke fonundan faydalanır gelir kaynağı gümrük vergisi sayesinde artış gösterir.
• Herhangi bir dış ülke üzerinden gelen ürünün vergisi yine o ülke halkının geçim kaynağına geri dönüş olarak ulaşır.
• Ülke içi diğer piyasaların elde edebildiği kaynaklar korunmuş olur.
• Gümrüklerden temin edilen vergilerin tamamı ülke içi bir tür gelir kaynağı olduğu için ekonomik anlamda ülke bütçesini destekler.
• Alınan vergi türü gümrük tarifesine göre değiştiği için en uygun rakamlardan temin edilir.

Ülkeler herhangi bir malı ya da hizmeti ortaya koydukları zaman gümrük vergilerinin dışında ithal edilecek olan herhangi bir ürünün kontrolünü yapmayı ister. Ülkenin geleceğini idame ettirebilmesi adına ise kontrol altına alınan ürünün gümrük vergisinin ödenip, ödenmediği tespit edilir. Bir ülkenin vatandaşlarını mutlu etmesi adına gümrüğe gelen eşyalarlahaşır neşir olması gereklidir.

Gümrük Vergisi Uygulamasının Zararları Nelerdir?

Gümrük vergisi uygulamasının faydaları her ne kadar fazla ola bile zararları da bulunur. Bunlar şu şekildedir;

• Ülke içi sanayinin yüksek kotada korunmasından ötürü sanayiciler gevşeklik ile beraberinde tembellik gösterebilir.
• Dış ticaret mihrabında gelişim gösteren ve bu gelişimle orantılı olarak gelişen şart hallerinin korunan durumu zamanla kendisine yeterli olamadığı için zaafa düşebilir.
• Gümrük vergisi dayatmaları sonucu sağlanmaya çalışan zorunluluk halinin hata sonucu kalkması durumunda ithalatta gümrük sistemi çeşitli problemler ile karşı karşıya kalabilir. Bu durumun oluşması sonucunda ise ülke ani olarak acil yapılandırmaya gidebilir.
• Karşılıklı ilişki çerçevesinde gelişen herhangi bir iki ülke arasındaki gümrük vergisi olumsuz yönde artış gösterdiği zaman diğer ülke ambargo tarzında misillemeyi tercih edebilir. Bu durumun sonucunda ise ikili ilişkiler zedelenir.
• Ülke sınırları içerisinde ikamet eden insanlar dış mihraplardan gelen ürünleri kendilerine göre zamlandırdığı için gümrük vergisi oranları tablosunu da kendilerince şekillendirir. Dolayısıyla zamanla ülke içi kaos ortamının zemini oluşur.
• Farklı bir diğer ülkede uygulanan gümrük vergisi oranlarından haberdar olan ülke içi vatandaşlar, vergilerin yüksek rakamlarda olmasından dolayı rahatsız olarak kaçakçılık ya da başka yasadışı işlemlere girişir.

Gümrük vergilerinin uygulanması aşamasında zararlı durumların önüne geçilebilmesi adına ülke yönetiminin yeri geldiği zaman farklı politikalar izlemesi gereklidir.

Gümrük Vergisi Oranları Nelerdir?

Gümrük vergi oranları gümrük idarelerince belirlenir. Her ülkenin kendisine has vergi tarifesi bulunur. Dolayısıyla gümrük vergi oranlarıyla alakalı net bir bilgi paylaşımı doğru olmaz.

Gümrük vergisi fiyat oranları gümrükten geçen ürünün ya da herhangi bir şeyin yapısına, boyutuna, cinsine, ağırlığına ya da mesafesine göre değişkenlik gösterir. Örneğin; Amerika’dan Türkiye’ye gümrük aracılığı ile gelen bir bilgisayarın vergi oran fiyatı 10 Türk Lirasıyken, daha büyük ebatlarda olan buzdolabının vergi oranı fiyatı 30 Türk Lirası denebilir. Bu yalnızca bir örneklemedir. Yani ülkelerarası gümrük vergi oranları hükümet tarafınca alınan kararlar doğrultusunda farklılık gösterir.

Gümrük Vergisi Sınırı Nedir? Amacı Nedir?

Gümrük vergisi ülkeden ülkeye sınırlandırılır. Bu durumun temel sebebi ise o ülkenin iktidar hükümetinde bulunan partinin aldığı kararlardan dolayıdır. Gümrük vergisi sınırının uygulanmasının amacı ise yasa dışı yollardan temin edilecek ve ürünlerden gümrük vergisi uygulamasından kaçınabilmeyi hedefleyen kişilere karşı opsiyondur. Ancak teknoloji hızlı bir biçimde gelişim gösterdiği için herhangi bir ürünün kesinlikle gümrük vergi sınırından kaçabilmesi söz konusu değildir. Gümrük vergi sınırının uygulanma amacı ise sizlere şöyle sıralanabilir;

• Bir ülkeden başka bir ülkeye taşınacak olan herhangi bir ürün miktarının sınırlanması. (Bu amacın uygulanması sayesinde, kişi kendi kafasına göre isteği şekilde her ürünü başka bir ülkeye taşıyamaz.).
• Yasadışı hayvan tacirlerinin önüne geçilmesi hedeflenir.
• Kaçakçılık, cinayet, yasaklı maddeler farklı ülkelere götürülmesi ya da herhangi bir suçtan kaçabilmek adına gümrüğün kullanılmaması açısından denetime tabii tutulması. (Böylelikle de pek çok suçlu kişiler kolaylıkla gümrük memurlarında tespit edilir.).

Gümrük Vergisi Muafiyetinden Kimler Yararlanabilir?

Gümrük vergi muafiyeti olan kişileri maddeler halinde sıralamak gerekirse;

• İkametgah adresi Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisinde olan ve Türk vatandaşlığı kimliğine sahip kişiler,
• Farklı bir ülkede olan Türk vatandaşı ile evlenerek Türkiye’ye gelmiş kişiler,
• Evlilik amacıyla farklı bir ülke sınırları içindeki asıl yerleşim yeri adresini terk ederek Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içine gelmiş ve burada medeni halini evli olarak değiştirmiş kişiler,
• Herhangi bir neden yüzünden; turizm, seyahat, ziyaret, tahsil ve memuriyet durumu gibi sebeplerden ötürü Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisine gelen ve yine aynı koşullarda Türk vatandaşı ile resmi evlilik sürecine giren şahıslar gümrük vergisi muafiyetine tabii olurlar.

Hangi Ülkelerde Gümrük Vergisi Uygulanır?

Gümrük vergisi uygulaması dünya üzerinde özgür olan her ülke sınırları içerisinde uygulanmamaktadır. Gümrük vergisi uygulamasını doğru ve tutarlı bir biçimde uygulayan ülkeler şu şekildedir;

• Avrupa Birliği ülkelerinin tamamı,
• EFTA üyesi olan ülkeler,
• İsrail,
• Makedonya,
• Türkiye,
• Bosna-Hersek,
• Fas,
• Filistin,
• Tunus,
• Mısır,
• Gürcistan,
• Arnavutluk,
• Şili,
• Sırbistan,
• Karadağ,
• Kosova,
• Morityus,
• Moldova,
• Faroe Adaları,
• Güney Kore,
• Malezya,
• Singapur.

Bu ülkeler haricinde ise farklı ülkelerin hükümet sistemi tarafından onaylanmadığı ama illegal yollardan o ülke sınırları içerisinde yer alan halk tabakasının kendilerince gümrük vergisi talebi bulunabilir.

Hangi Ülkelerden Gümrük Vergisi Alınmaz?

Türkiye Cumhuriyeti Devleti meclisi ve başkan tarafından onaylanan hususlar doğrultusunda;

• Avrupa Birliği ülkeleri,
• EFTA üyesi ülkeler,
• İsrail,
• Makedonya,
• Bosna-Hersek,
• Fas,
• Filistin,
• Tunus,
• Mısır,
• Gürcistan,
• Arnavutluk,
• Şili,
• Sırbistan,
• Karadağ,
• Kosova,
• Morityus,
• Moldova,
• Faroe Adaları,
• Güney Kore,
• Malezya,
• Singapur,

Ülkelerden gümrük vergisi alınmaz. Bu ülkelerden gümrük vergisi alınmamasının en temel nedeni ise aramızda olan dostluk ilişkisi ve anlaşmalardan dolayıdır.

Hangi E-ticaret Pazar Yerlerinde Gümrük Vergisi Uygulanır?

Gümrük vergisi yalnızca reel yaşantıda uygulanan bir olay değildir. Yani sizin tabiri yerinde ise herhangi bir yolcu beraberinde farklı bir ülkeden ülkemiz Türkiye sınırları içerisine pazarlayacağınız e-ticaret ürünlerini yürüyerek taşımanıza gerek yoktur.

Teknoloji geliştikçe insanlar artık temel ihtiyaçlarını bile online ortamdan sipariş ederek kapısına kadar getirilmesini sağlar. Bu durum ise artık temel ihtiyaçların dışına çıkarak farklı ülkelerden Türkiye’ye ürün sipariş edebilmeye kadar ulaşmıştır.

Herhangi bir gümrük beyannamesine ihtiyaç duymadan, online ortam üzerinde satış yapan pek çok web sitesi sayesinde örneğin Amerika’dan Türkiye’ye kolaylıkla ürün getirtebilirsiniz. Ancak bunun için de belli başlı bazı vergileri ödemeniz gereklidir.

Eskiden mektup usulü farklı bir ülkeden adresine yeni bir ürün, hizmet ya da herhangi bir arz ve talep beklentisi söz konusuydu. Lakin gelişen teknoloji sayesinde paralellik gösteren ve herhangi bir eşyanın gümrük olayı söz konusudur.

Bu durumun sıkı sıkıya takip edilmesinin ana sebebi ise; vergi uygulamasından kaçabilmek amacıyla kaçak yollar üzerinden sıyrılmaya çalışan kişilere karşı bir tür caydırıcılık olsun diye pek çok ülkede aktif uygulanan vergidir.

E-Ticaret platformları açısından gümrük vergisi uygulama sistemi içerisinde olan sanal pazar yerlerinin bazılarını şöyle sıralamak mümkündür;

• Amazon e-ticaret web sitesi,
• ETSY,
• AliExpress e-ticaret platformu,

Gibi geniş kitle ve müşteri potansiyeline hitap eden sanal e-ticaret web sitesi platformlarının gümrük vergisini talep etme uygulaması söz konusudur. Bunun nedeni ise uzak bir ülkeden Türkiye’ye gelmesini istediğiniz ürünlerinizin uçak ücreti ya da farklı hizmetler için firma tarafından karşılanan ödemelerden dolayıdır.

Tüm bunların yanı sıra Hepsiburada gibi ticaret alanında ismini duyurmuş e-ticaret pazar yerleri sayesinde de farklı bir ülkeye ürün satışı yapabilirsiniz. Tabi ki bunu gerçekleştirebilmek için mağazanızın ve markanızın olması gereklidir.